Bài phỏng vấn của người “điên”
Nguyễn Ngu Í là nhà văn, nhà thơ “điên”, và điên… thứ thiệt. Điên tới mức phải nằm Dưỡng trí viện Biên Hòa (dân gian gọi là nhà thương điên Biên Hòa). Ông điên từ thuở còn đi học (năm 1941 khi học trường Sư Phạm), và điên cho đến cuối đời. Với ông, nhà thương điên như thể nhà trọ, thỉnh thoảng lại vào để…dưỡng trí.
Giữa những khoảng thời gian không điên, ông làm thơ, viết văn, viết báo…Thậm chí trong thời gian nằm nhà thương điên, ông vẫn cùng các bạn điên ra tập thơ “Thơ điên thứ thiệt” mà ông làm…chủ biên.
Thơ Nguyễn Ngu Í có điên không? Chắc là có… Mà thật ra thơ nào chẳng điên, chẳng có ít nhiều hoang tưởng, mơ mộng, bi quan hoặc lạc quan bỗng chốc trở nên lạm phát trong trạng thái cảm xúc lệch hẳn sang một bên. Cảm xúc thơ điên “thứ thiệt” đó, dù đồng ý hay không, cũng được người đọc cầm tay trân trọng. Còn thơ điên làm…dáng, xin miễn bàn.
Nguyễn Ngu Í đề nghị cách viết tiếng Việt hơi khác thường, chẳng hạn Y (dài) viết thành i (ngắn)., hay NGH viết thành NG, còn KH viết thành K cho tiện, chẳng hạn NGHE viết là NGE, KHÔNG viết là KO.
Nói là làm, cứ thế ông áp dụng trong vài bài viết của ông. Bút hiệu của ông là Nguyễn Ngu Í, viết thành Nguiễn Ngu Í. Danh thiếp của ông ghi : “nhà văn, nhà jáo, nhà báo kông chuiên ngiệb” (nhà văn, nhà giáo, nhà báo không chuyên nghiệp).
Trước năm 75 tôi cũng đọc vài bài báo của ông với kiểu viết khác thường này trong tạp chí Văn Học hay Bách Khoa gì đó. Chẳng ai hưởng ứng cách viết của ông, nhưng cũng không thấy ai phản đối, dù là nhẹ nhàng hay gay gắt.
Hơn 50 năm sau, chỉ cách đây 1-2 năm thôi, ông Bùi Hiền cũng đề xuất cách viết tiếng Việt lạ thường na ná như thế, và bị dư luận xúm vào phản đối khủng khiếp. Sao thế? Có lẽ văn hóa người đọc mỗi thời mỗi khác. Thiếu kềm chế khiến người ta trở thành văn hóa bầy đàn tới mức thiếu…văn hóa.
Thế bài báo, bài văn của Nguyễn Ngu Í có điên không? Bài phỏng vấn nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ dưới đây cho thấy một Nguyễn Ngu Í với những câu phỏng vấn “điên” sắc xảo và rất chuyên nghiệp của một nhà báo. (Vtt)